สำนักสงฆ์ภูหล่น อยู่ที่ตำบลสงยาง อำเภอศรีเมืองใหม่ ห่างจากตัวอำเภอ 20 กิโลเมตร และห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 78 กิโลเมตร ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ สำนักสงฆ์วัดภูหล่น เป็นลักษณะลานหินกว้างมีเพิงหินซึ่งเป็น ปฐมสมถวิปัสสนากัมมัสฏฐาน หรือสถานที่ศึกษาปฏิบัติธรรมแห่งแรกของ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตตะเถระ ซึ่งท่านได้เคยมาใช้สำนักสงฆ์ภูหล่นหรือวัดภูหล่น สถานที่แห่งนั่งเป็นที่วิปัสสนาธรรม และได้สร้างเพิงที่พักอาศัยดินและฟางข้าว ขณะนั่งวิปัสสนาอยู่นั้น ได้มีเสือจะเข้ามาทำร้ายแต่ก็ไม่สามารถจะทำอะไรท่านได้ ปัจจุบันนี้ยังมีรอยเท้าเสือปรากฏอยู่ ณ สำนักสงฆ์ภูหล่นแห่งนี้ เป็นรอยเท้าเสือที่ไม่มีเล็บบนผนังเพิงพักนั้น ปัจจุบันสำนักสงฆ์ภูหล่น เป็นสถานที่ที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งที่ชาวบ้านจะเดินทางไปทำบุญอยู่เสมอ และบริเวณโดยรอบของสำนักสงฆ์ภูหล่น(วันภูหล่น) ก็ร่มรื่นธรรมชาติสวยงามมาก จากบริเวณนี้มองออกไปจะเห็นทิวทัศน์แนวเทือกเขาหัวตัด และที่นาของชาวบ้านด้านล่างได้ชัดเจน ประวัติโดยสังเขป ของ หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต อริยะสงฆ์แห่งแผ่นดินอีสาน ภูหล่น อยู่ห่างจากบ้านคำบงซึ่งเป็นบ้านเกิดของ หลวงปู่มั่น ประมาณ 5 กิโลเมตร ในราวปี พ.ศ. 2440 หลวงปู่เสาร์ กันตะสีโล ซึ่งเป็นพระอาจารย์ของท่านได้นำท่านมาอบรมสมาธิบนภูหล่นแห่งนี้ ซึ่งเมื่อก่อนสถานที่แห่งนี้เต็มไปด้วยป่าและสัตว์ร้าย หลวงปู่มั่นจึงได้นำชาวบ้านมาช่วยขนหิน ดินโคลน ขึ้นมาก่อเป็นถ้ำพอเป็นที่อยู่อาศัยกันสัตว์ร้ายมารบกวน เวลาทำความเพียร หลังจากหลวงปู่เสาร์พระอาจารย์ของท่านได้อบรมจนรู้ชัดว่ากำลังสมาธิอันแน่วแน่ ได้เกิดขึ้นแล้วในหลวงปู่เสาร์ ท่านจึงได้แยกจากไป หลวงปู่มั่นท่านได้บำเพ็ญภาวนาอยู่บนภูหล่น ประมาณ 5 ปี ท่านได้จากสถานที่แห่งนี้ไป หลังจากท่านได้แสดงธรรมเทศนาอบรมโยมมารดาจนเกิดศรัทธาออกประพฤติศีลพรหมจรรย์ตามท่านไป ในราวปี พ.ศ. 2449 หลังจากนั้นท่านก็ไม่ได้ย้อนกลับมาอีก สถานที่ภูหล่นจึงเป็นปฐมสมถวิปัสสนากัมมัฏฐานของ หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต
